Trẻ Tự Tử Vì Paracetamol: Chúng Ta Có Đang Quá Trễ?”
📌 Cảnh Báo Từ Khoa Hồi Sức Cấp Cứu Bệnh Viện Sản - Nhi tỉnh Kiên Giang
Gần đây, chúng tôi tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ vị thành niên nhập viện do ngộ độc paracetamol. Nguyên nhân thường xuất phát từ việc tự ý dùng thuốc để giảm đau đầu do căng thẳng học tập hoặc với mục đích tự tử sau khi bị cha mẹ la mắng. Việc sử dụng paracetamol không đúng liều lượng và khoảng cách thời gian giữa các liều có thể dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
❓ Paracetamol Là Gì?
Paracetamol (còn gọi là acetaminophen) là thuốc giảm đau, hạ sốt phổ biến, thường được sử
dụng trong điều trị cảm cúm, sốt và đau đầu. Tuy nhiên, khi dùng quá liều hoặc không đúng cách, paracetamol có thể gây ngộ độc gan cấp tính.
⚠️ Ngộ Độc Paracetamol Nguy Hiểm Như Thế Nào?
Liều độc: Uống một liều duy nhất trên 150 mg/kg cân nặng hoặc tổng liều trên 7,5 gram có thể gây ngộ độc gan.
Triệu chứng ban đầu: Buồn nôn, nôn, đau bụng, mệt mỏi.
Biến chứng: Sau 24–72 giờ, có thể xuất hiện tổn thương gan nghiêm trọng, dẫn đến suy gan, hôn mê và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
🛡️ Làm Gì Khi Nghi Ngờ Ngộ Độc Paracetamol?
- Đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức, không chờ đợi triệu chứng xuất hiện.
- Không tự ý gây nôn hoặc dùng thuốc giải độc tại nhà.
- Tại bệnh viện, bác sĩ sẽ tiến hành:
G Đánh giá thời điểm uống thuốc và liều lượng ước tính để xác định mức độ nguy hiểm. Làm xét nghiệm định lượng nồng độ paracetamol trong máu (thường sau 4 giờ kể từ khi uống).
A Rửa dạ dày cấp cứu: Nếu trẻ đến sớm trong 1–2 giờ đầu sau khi uống paracetamol liều cao, bác sĩ sẽ tiến hành rửa dạ dày để loại bỏ phần thuốc chưa hấp thu.
B Cho uống than hoạt tính giúp hấp phụ paracetamol còn lại trong dạ dày.
💉 Thuốc giải độc N-acetylcystein (NAC): Đây là biện pháp điều trị đặc hiệu, hiệu quả nhất nếu được dùng sớm trong vòng 8–10 giờ sau khi uống paracetamol.
👨👩👧 Lời Khuyên Dành Cho Phụ Huynh
Ngộ độc paracetamol ở trẻ vị thành niên không chỉ là một tai nạn y khoa, mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh về sức khỏe tinh thần và áp lực trong học đường, gia đình. Để phòng ngừa, phụ huynh cần lưu ý những điều sau:
1. Quản lý chặt chẽ việc sử dụng thuốc tại nhà
· Không để thuốc trong tầm với của trẻ, đặc biệt là thuốc không kê đơn như paracetamol.
- · Không dự trữ thuốc số lượng lớn nếu không cần thiết.
- · Dạy trẻ chỉ uống thuốc khi có chỉ định của người lớn hoặc bác sĩ.
- · Đọc kỹ nhãn thuốc về liều dùng, tần suất và giới hạn tối đa/ngày – tuyệt đối không tự
tăng liều.
2. Giao tiếp tích cực, tôn trọng cảm xúc của trẻ
- · Tránh quát mắng, miệt thị trẻ khi gặp lỗi – thay vào đó, trao đổi trong bình tĩnh và lắng nghe lý do thực sự phía sau hành vi của trẻ.
- · Tạo môi trường trong gia đình để trẻ có thể chia sẻ cảm xúc mà không sợ bị phán xét.
- · Nếu thấy trẻ thu mình, u uất, hay đề cập đến cái chết – hãy coi đó là tín hiệu nghiêm
trọng, cần được can thiệp.
3. Giảm áp lực học tập và kỳ vọng quá mức
- · Đồng hành cùng con trong học hành, hướng dẫn cách lập kế hoạch và đối phó với căng thẳng học tập.
- · Nhận ra dấu hiệu mệt mỏi, thiếu ngủ, stress của con – nghỉ ngơi đúng lúc quan trọng không kém học tập.
4. Chủ động giáo dục sức khỏe tinh thần
- · Dạy trẻ rằng: khó khăn là một phần của cuộc sống, và tìm kiếm sự giúp đỡ là điều can đảm.
- · Cung cấp kỹ năng quản lý cảm xúc, ứng phó với thất bại và áp lực xã hội. 5. Hợp tác với nhà trường và chuyên gia y tế
- · Nếu nghi ngờ trẻ có dấu hiệu trầm cảm, lo âu, hoặc từng có hành vi tự hủy hoại – đưa trẻ đi khám tâm lý sớm.
- · Thông báo với giáo viên chủ nhiệm nếu có vấn đề tinh thần hoặc sức khỏe nghiêm trọng để cùng hỗ trợ.
Thông điệp: “Một viên thuốc tưởng chừng vô hại có thể đổi lấy cả tương lai của một đứa trẻ. Phòng ngừa là cách bảo vệ con tốt nhất.”