Trong phẫu thuật sử dụng dao mổ điện, tấm điện cực trung tính (còn gọi là điện cực đế) giữ vai trò thiết yếu giúp hoàn tất vòng mạch điện an toàn, thu hồi dòng điện sau khi đi qua mô bệnh nhân. Nếu sử dụng không đúng kỹ thuật, nguy cơ bỏng da, điện giật hoặc các tai biến điện khác có thể xảy ra. Do đó, việc sử dụng tấm điện cực trung tính một cách an toàn, đúng quy trình là yêu cầu bắt buộc trong phòng mổ nhằm bảo vệ bệnh nhân và đảm bảo hiệu quả phẫu thuật.

1. Chức năng của tấm điện cực trung tính

Hoàn tất vòng mạch điện bằng cách dẫn dòng điện từ bệnh nhân trở về máy dao điện, phân tán dòng điện rộng đều, ngăn ngừa bỏng nhiệt tại vị trí tiếp xúc, đảm bảo sự ổn định của dòng điện trong suốt quá trình phẫu thuật, hạn chế các sự cố điện nguy hiểm cho bệnh nhân và nhân viên y tế.

2. Các nguyên nhân gây bỏng khi sử dụng phẫu thuật điện

• Hệ thống giám sát an toàn không thể theo dõi sự tiếp xúc của tấm điện cực đơn.
• Không được làm sạch lông (Diện tích tiếp xúc nhỏ giữa các sợi lông).
• Nguy hiểm do cháy: Không khí có chứa cồn có thể gây cháy.
• Nguy cơ bỏng khác: sử dụng không đúng cách, thuốc khử trùng phải sử dụng vừa đủ, khô ráo,…

3. Lưu ý sử dụng đúng theo khuyến cáo và phòng tránh nguy cơ gây bỏng khi sử dụng

Phòng tránh nguy cơ bỏng do dòng điện dò

• Vị trí: Đặt bệnh nhân ở nơi khô ráo và cách điện.
• Tay đỡ: Phải được che phủ.
• Tránh tiếp xúc những vật dụng bằng kim loại.
• Quấn vải quanh các chi: Dòng điện có thể truyền do sự tiếp xúc nhỏ giữa các chi và cơ thể, kết quả là chỗ tiếp xúc sẽ bị bỏng.

Sử dụng tấm điện cực trung tính đúng cách

• Càng gần càng tốt, khoảng cách tối thiểu là 15cm cách phẫu thuật trường.
• Không được đặt ở đầu, trên xương hoặc các khớp.
• Không được đặt ở vị trí da bị tổn thương hoặc chảy máu.
• Không được đặt ở nơi dịch có thể chảy xuống (Dưới cơ thể bệnh nhân).
• Không được làm các dây nối bị gấp khúc.
• Không được để dòng điện chạy qua các nơi có thiết bị cấy ghép.
• Đối với thiết bị cấy ghép, máy điều hòa nhịp tim: Tốt nhất là sử dụng kỹ thuật lưỡng cực.
• Chiều dài nhất của tấm điện cực nên được đối diện với phẫu trường.

Sử dụng tấm điện cực trung tính cho trẻ sơ sinh

• Sử dụng tấm điện cực nhỏ cho trẻ sơ sinh.
• Sử dụng điện thế và công suất thấp.
• Kích hoạt chế độ an toàn cho trẻ sơ sinh (cảnh báo khi dòng điện vượt quá 300 mA).

Dán điện vào bệnh nhân

• Tiếp xúc hiệu quả: Không được để gấp nếp khi gắn điện cực trung tính vào bệnh nhân.
• Đối với da khô: Trong trường hợp này, ta có thể sử dụng nước muối sinh lý (NaCl) rồi sau đó lau khô.

Theo dõi trong quá trình phẫu thuật

• Giám sát liên tục các tín hiệu cảnh báo từ hệ thống máy đốt điện.
• Nếu có dấu hiệu cảnh báo tiếp xúc kém hoặc bất thường, phải ngừng sử dụng và kiểm tra ngay lập tức.
• Tránh di chuyển tấm điện cực trong khi đang phẫu thuật trừ trường hợp bất khả kháng.

Thời gian sử dụng

• Sử dụng liên tục sẽ làm nóng bất kì tấm điện cực nào.
• Sau một thời gian dài kích hoạt, cần phải để một thời gian nghỉ vừa đủ.

Sau phẫu thuật

• Tháo tấm điện cực nhẹ nhàng, quan sát vùng da tiếp xúc để kịp thời phát hiện tổn thương.
• Báo cáo ngay bất kỳ sự cố da nào cho bác sĩ phụ trách để theo dõi và xử lý.

Một số lưu ý quan trọng

• Tuyệt đối không sử dụng lại tấm điện cực dùng một lần.
• Sử dụng sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng, nguồn gốc rõ ràng.
• Định kỳ đào tạo và nhắc nhở nhân viên y tế về kỹ năng sử dụng tấm điện cực an toàn.
• Loại bỏ trang sức khi phẫu thuật.
• Khi tấm điện cực bị lệch, những góc cạnh là nơi tập trung nhiều điện tích nhất.
• Tấm điện cực trung tính silicone không thể kích hoạt được tính năng theo dõi an toàn (Cần phải cẩn trọng khi sử dụng).
• Lột bỏ tấm điện cực một cách cẩn thận.
• Ảnh hưởng bởi dòng điện cao tần, điện áp quá cao,…

Việc sử dụng tấm điện cực trung tính an toàn trong phẫu thuật là yếu tố then chốt nhằm bảo vệ bệnh nhân khỏi nguy cơ bỏng nhiệt và các tai biến điện không mong muốn. Tuân thủ đúng quy trình từ khâu lựa chọn, chuẩn bị, đặt và giám sát tấm điện cực sẽ góp phần đảm bảo sự an toàn, hiệu quả cho ca phẫu thuật. Để duy trì chất lượng chăm sóc người bệnh, mỗi nhân viên y tế cần nâng cao nhận thức và thực hành đúng các nguyên tắc an toàn trong suốt quá trình sử dụng thiết bị này.

(Bài viết có tham khảo theo khuyến cáo sử dụng của nhà sản xuất)

                                                                   Bài viết: Phòng Vật tư – Thiết bị y tế