Trong những ngày gần đây, Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Sản - Nhi tỉnh Kiên Giang đã tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ ngộ độc do ăn nhầm con so biển vì hình dạng giống với con sam biển. Con so biển (tên khoa học: Tachypleus gigas) chứa độc tố thần kinh kịch độc là Tetrodotoxin, độc tố này có thể gây tử vong nhanh chóng và không bị phân hủy khi nấu chín; trong khi đó, con sam lại là món ăn ưa thích của nhiều người mà lại không có độc tố. Chính vì thế, việc phân biệt đúng hai loài này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe bản thân mà còn tránh được những hậu quả đáng tiếc trong cộng đồng.
Con Sam và Con So – giống mà không giống
Đặc điểm | Con sam (ăn được, không độc tính) | Con so (Rất độc, gây chết người) |
Tập tính sống | Sống thành từng cặp | Sống đơn lẻ* |
Đuôi | Đuôi tiết diện tam giác, có gai trên gờ đuôi | Đuôi tiết diện tròn (hình chữ O), không có gai trên gờ đuôi. |
Kích thước | Lớn hơn so, con đực nhỏ hơn con cái (30-40cm) | Nhỏ hơn sam, thường chỉ có một con (20-25cm) |
Hình ảnh: Phân biệt sam biển và so biển dựa vào đặc điểm hình dạng của đuôi
Biểu hiện của ngộ độc so biển
Xuất hiện sau 30 phút đến 3 giờ sau khi ăn:
- Tê môi, tê đầu lưỡi, sau lan ra toàn thân
- Buồn nôn, nôn ói
- Đau bụng, tiêu chảy
- Yếu tay chân, khó thở, liệt cơ hô hấp
- Co giật, hôn mê nếu không được cấp cứu kịp thời
Cách sơ cứu ban đầu khi nghi ngộ độc
Gọi cấp cứu ngay lập tức hoặc đến trạm y tế gần nhất
Nếu bệnh nhân tỉnh:
- Cho uống nhiều nước ấm
- Kích thích gây nôn (nếu mới ăn)
- Tuyệt đối không cho ăn/uống thêm bất kỳ thực phẩm nào khác
- Giữ lại phần còn lại của con so hoặc con sam để định danh
Những việc cần làm sau sơ cứu
- Đưa người bệnh đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được theo dõi hô hấp, tim mạch.
- Cung cấp thông tin về thời gian ăn, số lượng, cách chế biến, và dấu hiệu sau ăn.
- Những người cùng ăn dù chưa có triệu chứng cũng nên đi khám.
Thông điệp nhắn nhủ từ bác sĩ
“Sam biển ăn được – So biển thì tuyệt đối không!
Không nên tự ý chế biến các loại hải sản lạ, đặc biệt là các loại giáp xác biển có hình dáng giống nhau. Sai một ly – đi một mạng!”
Kết luận
Ngộ độc con so biển có thể gây tử vong nhanh chóng nếu không được xử trí đúng cách.
Vì sự an toàn của bạn và gia đình, hãy:
- Không tự ý ăn sam biển đánh bắt tự nhiên nếu không chắc chắn 100% là sam thật
- Chỉ mua hải sản ở nơi uy tín, có nguồn gốc rõ ràng
- Tham khảo ý kiến chuyên gia nếu phát hiện hải sản lạ
Khoa Hồi sức cấp nhi, Bệnh viện Sản-Nhi tỉnh Kiên Giang
