Sau thời gian mang thai đủ tháng, trung bình 38 - 40 tuần, khi có dấu hiệu chuyển dạ sinh và tiến triển tốt thì sản phụ sẽ sinh thường qua ngả âm đạo. Tuy nhiên, nếu quá trình chuyển dạ bị rối loạn và cần phải can thiệp để đảm bảo “mẹ tròn con vuông”, bác sĩ phải chỉ định phương pháp sinh mổ. Sau mổ sản phụ sẽ được theo dõi, điều trị và chăm sóc hậu phẫu sinh mổ. Việc theo dõi và chăm sóc sản phụ sau sinh mổ cũng giống như sản phụ sau sinh thường, tuy nhiên sản phụ cần theo dõi kỹ hơn và chăm sóc nhiều hơn, thời gian nằm viện cũng dài hơn.

 1. Vận động, vệ sinh cá nhân:

- Sản phụ nên vận động sớm, đi lại nhẹ nhàng ngay ngày đầu sau sinh để tránh ứ sản dịch.

- Thay băng vệ sinh mỗi 4-6 giờ/lần, giữ vùng tầng sinh môn khô sạch.

- Sản phụ nên vận động sớm sau mổ để tránh bế sản dịch, tắc ruột và thuyên tắc mạch chi dưới. Tại phòng hồi sức (trừ những trường hợp theo dõi đặc biệt) sản phụ có thể tự xoay trở, tự co duỗi 2 chân ngay tại giường. Sau mổ khoảng 6 tiếng sản phụ có thể ngồi dậy, 12 tiếng sau có thể tập đi và 24 tiếng sau mổ sản phụ có thể tự đi lại bình thường.

2. Dinh dưỡng:

- Sản phụ nên ăn thức ăn được nấu chín, dễ tiêu, hợp vệ sinh, ăn đầy đủ các chất bổ dưỡng như rau, cá, thịt, trứng, sữa, trái cây,... Đối với sản phụ sinh mổ nhu cầu dinh dưỡng và năng lượng tăng cao để đáp ứng cho sự lành vết thương và quá trình tạo sữa. Sau mổ 6 giờ sản phụ có thể ăn cháo, uống nước ấm, trừ trường hợp có chỉ định nhịn ăn uống của bác sĩ.

- KHÔNG kiêng khem, KHÔNG ăn quá mặn.

- Bổ sung đủ nước cho cơ thể ít nhất 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày để tránh thiếu nước sau sinh. Các sản phẩm như sữa chua, sữa rất tốt vì vừa cung cấp nước vừa có các chất dinh dưỡng cho cơ thể.

- Cho con bú sớm ngay sau sinh để giúp tử cung co hồi tốt, phòng ngừa chảy máu sau sinh và trẻ được tận hưởng những lợi ích quý giá từ sữa mẹ.

Sau khi xuất viện:

1. Ăn uống: Ăn uống đầy đủ chất bổ dưỡng. Uống nước đủ theo nhu cầu. Dùng thuốc theo toa của bác sĩ.

2. Ngủ: Ngủ đủ giấc 8-10 tiếng/ngày. Chú ý: tham vấn ngay bác sĩ tâm lý khi mất ngủ, lo âu, cảm giác phiền muộn sau sanh.

3. Thư giãn: Vận động nhẹ nhàng. Vệ sinh thân thể mỗi ngày, vệ sinh và lau khô bộ phận sinh dục bằng khăn sạch sau mỗi lần tiêu tiểu.

4. Sức khỏe tình dục: Sản phụ có thể quan hệ tình dục lại sau sinh khi không còn ra sản dịch, cảm giác khỏe mạnh, thường là 6 tuần sau sinh (42 ngày). Chú ý: trước khi quan hệ tình dục lại nên thực hiện một biện pháp ngừa thai phù hợp theo tư vấn của bác sĩ, đối với sinh mổ ít nhất sau 02 năm mới nên có thai trở lại.

LƯU Ý CÁC VẤN ĐỀ BẤT THƯỜNG CỦA MẸ VÀ BÉ: 

1. Trở lại bệnh viện ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường như: Đau bụng, chướng bụng, sốt, ra huyết âm đạo nhiều hơn lượng kinh thông thường hoặc kéo dài hơn 1 tháng. Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ.

2. Đưa bé đến cơ sở y tế khi bé: Vàng da, ngủ li bì, quấy khóc liên tục,... Rốn rỉ dịch hay có mùi hôi.

3. Cho bé tái khám theo lịch hẹn và chích ngừa đầy đủ theo lịch tiêm chủng.

 Nguồn tham khảo: Chăm sóc Hậu sản, Hậu phẫu - BV Từ Dũ.

Bài viết sưu tầm – Khoa Hậu phẫu